Thema
Kwetsbare kinderen in het SBO

‘De situatie is zorgelijk’, zegt Annet Stroosnijder, een van de twee directeuren van IKC Schalkwijk, als we haar vragen naar de gevolgen van corona voor het speciaal onderwijs. Stroosnijder schuift alleen aan voor het gesprek, omdat haar collega Saskia Bruschke nodig is ter ondersteuning van de groepen. ‘De druk op de jeugdzorg is enorm. De hulpvraag is toegenomen en de wachtlijsten, die ook voor ons gelden, zijn lang. Hadden we voorheen zo’n 12 kinderen die extra begeleiding nodig hebben, nu zijn het er 36. Daar zijn we eigenlijk niet op toegerust.’

De pandemie heeft een grote impact op de bijna 200 leerlingen van IKC Schalkwijk. Zij ervoeren het afgelopen jaar veel angst en stress, wat ervoor zorgde dat hun bestaande problematieken werden vergroot. Stroosnijder: ‘Onze leerlingen hebben structuur nodig. Voorspelbaarheid geeft hen grip op de werkelijkheid. Als hun hoofd vol zit met onrust, kan er niets meer bij. Dan kunnen ze niet leren, geen nieuwe situaties handelen en ook niets van anderen hebben. We zien de gevolgen daarvan dagelijks terug in hun gedrag. De druk neemt alsmaar toe.’

Tijdens de eerste lockdown gaf de school prioriteit aan contact houden. Met collega’s, jeugdzorgwerkers, leerlingen en ouders; per mail, telefoon en bezoekjes-op-afstand aan huis. ‘Soms ging de deur pas na vijf keer aanbellen op een kier’, vertelt Stroosnijder, ‘maar we hadden iedereen in beeld.’ Omdat behalve de lessen ook de behandelingen wegvielen, onderhielden coaches intensief contact met ouders en leerlingen. ‘Dat was af en toe schrijnend. Gezinnen die voor corona net het hoofd boven water hielden, zagen we nu kopje onder gaan. Sommige kinderen haalden we naar de noodopvang. En iedere medewerker die durfde te werken, droeg daar zijn steentje bij.’ Durfde te werken? ‘Ja’, zegt Stroosnijder, ‘we zijn erg secuur op hygiëne en houden onderling absoluut anderhalve meter afstand, maar richting onze leerlingen is dat niet te doen. Je wijst een kind met hechtingsproblemen niet af als het fysiek contact zoekt. En oudere kinderen zoeken juist jouw grenzen op. Voor sommige medewerkers was het risico op besmetting te groot.’

Vanaf april kwamen de leerlingen de helft van de tijd naar school. Ook tijdens de tweede lockdown. ‘We konden de school openhouden door alle leerlingen aan te merken als kwetsbaar. Dat heeft hen én hun ouders erg geholpen. Niet wéér thuiszitten in angst en spanning.’ Spaarnesant werkt in het IKC nauw samen met Kenter Jeugdhulp. Het voltallige team volgde een workshop traumasensitief werken en voerde veelvuldig overleg. ‘De centrale vraag was: kunnen we onderwijsdoelen stellen of moeten we vooral zorgen dat onze kinderen sociaal-emotioneel veilig zijn? We hebben besloten de verwachtingen laag te houden: werk alleen aan school als dat lukt. Het gevolg is wel dat er grote verschillen in ontwikkeling zijn ontstaan.’ Terugblikkend ziet Stroosnijder ook een lichtpunt: IKC Schalkwijk heeft enkele leerkrachten aangetrokken die aanvullende scholing volgen. ‘En daar zoeken we er meer van. Onze kinderen verdienen het zo. Meld je aan!’